पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से चक्र शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

चक्र   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : गाड़ी अथवा कल आदि में लगा हुआ वह चक्र जिसके धुरी पर घूमने से गाड़ी या कल चलता है।

उदाहरण : इस गाड़ी का अगला पहिया खराब हो गया है।

पर्यायवाची : अरि, चक, चक्का, चाक, नभि, पहिया

బండి వెళ్ళడానికి సహాయపడేది

ఈ బండి యొక్క ముందరి చక్రము విరిగిపోయింది.
చక్రము

A simple machine consisting of a circular frame with spokes (or a solid disc) that can rotate on a shaft or axle (as in vehicles or other machines).

wheel
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : कील पर घूमने वाला वह चक्र जिस पर कुम्हार बर्तन बनाते हैं।

उदाहरण : कुम्हार ने बर्तन बनाने के लिए चाक को घुमाया।

पर्यायवाची : कुलाल चक्र, चाक

పాత్రను తయారు చేసేటప్పుడు తిరిగేది

కుమ్మరి పాత్రను తయారు చేసేటప్పుడు చక్రం తిరుగుతుంది.
చక్రం

A horizontal rotating wheel holding the clay being shaped by a potter.

The potter's wheel was invented in Asia Minor around 6500 BC.
potter's wheel
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : कोई ऐसी गोल चीज़ जो प्रायः घूमती रहती हो या घूमते रहने के लिए बनाई गयी हो या दिखने में गाड़ी के पहिए की तरह हो।

उदाहरण : कुम्हार का चाक एक प्रकार का चक्र है।

पर्यायवाची : चक्कर, चक्का

ఎద్దుల నుండి నడపడానికి ఉపయోగపడే గాను

కుమ్మరి యొక్క చక్రం ఒక రకమైన చక్రం.
చక్రం

A simple machine consisting of a circular frame with spokes (or a solid disc) that can rotate on a shaft or axle (as in vehicles or other machines).

wheel
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / काल्पनिक वस्तु

अर्थ : पौराणिक काल का एक अस्त्र जो छोटे पहिए के आकार का होता था।

उदाहरण : भगवान विष्णु के चक्र का नाम सुदर्शन है।

పౌరాణిక కాలంలో ఆయుధంగా ఉపయోగించే గుండ్రని ఆయుధం

విష్ణువు ఆయుధమైన చక్రం పేరు సుదర్శన చక్రం.
చక్రం

A weapon that is forcibly thrown or projected at a targets but is not self-propelled.

missile, projectile
५. संज्ञा / निर्जीव / घटना / प्राकृतिक घटना

अर्थ : जल के बहाव में वह स्थान जहाँ पानी की लहर एक केंद्र पर चक्कर खाती हुई घूमती है।

उदाहरण : वह नदी में नहाते समय भँवर में फँसकर डूब गया।

पर्यायवाची : अवरत, अवर्त, अवर्त्त, आवर्त, आवर्त्त, घुमरी, जलरंड, जलरण्ड, जलावर्त, भँवर, भँवरी, भंवर, भंवरी, विवर्त

నీళ్ళలో చాలా వేగంగా గుండ్రంగా తిరిగేది

అతను నదిలో స్నానం చేసే సమయంలో సుడిగుండంలో కొట్టుకుపోయాడు.
సుడిగుండం

A powerful circular current of water (usually the result of conflicting tides).

maelstrom, vortex, whirlpool
६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : धातु का एक विशेष आकार का टुकड़ा जो प्रायः सैनिकों को अच्छा या वीरतापूर्ण काम करने पर पदक या तमगे के रूप में दिया जाता है।

उदाहरण : मेजर सतपाल सिंह को महावीर चक्र प्रदान किया गया।

ఇనుప ధాతువుల ఒకరకమైన ఆకారపు ముక్క మొదట సైనికులు మంచిది మహాత్వ పూర్వం చేసినందుకు పథకంగా లేక బిరుదు లోపంలో ఇవ్వబడుతుంది

మేజర్ సత్యపాల్ సింగ్ కు మహవీర చక్రాన్ని ప్రధానం చేశారు
చక్రం

An award for winning a championship or commemorating some other event.

decoration, laurel wreath, medal, medallion, palm, ribbon
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : संख्या के विचार से बंदूक से गोली चलाने की क्रिया।

उदाहरण : पुलिस ने चार चक्र गोलियाँ चलाई।

पर्यायवाची : चक्कर

సంఖ్యలను బట్టి తుఫాకీలోని తూటాలను వదిలే క్రియ

పోలీసులు నాలుగు రౌండ్లు తూటాలను కాల్చారు
రౌండ్లు, సార్లు

A charge of ammunition for a single shot.

one shot, round, unit of ammunition
८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान

अर्थ : वह क्षेत्र जो ऐसी रेखा से घिरा हो जिसका प्रत्येक बिंदु उस क्षेत्र के मध्य बिंदु से समान अंतर पर हो।

उदाहरण : वह अभ्यास पुस्तिका पर वृत्त बना रहा है।

पर्यायवाची : गोला, वृत्त, हलक़ा, हलका, हल्क़ा, हल्का

ఒక గుండ్రని ఆకారము.

అతను పుస్తకములో వృత్తమును గీస్తున్నాడు.
చక్రము, వృత్తము

Something approximating the shape of a circle.

The chairs were arranged in a circle.
circle
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : एक अपने आप में पूर्ण कार्यान्वयन जिसमें कुछ विशिष्ट घटनाएँ किसी क्रम से होती हैं और फिर उतने ही समय में जिसकी पुनरावृत्ति होती है।

उदाहरण : यह चित्र तितली का जीवन चक्र दर्शा रहा है।

తనకు తాను పూర్తి కార్యక్రమాన్ని దానిలో కొంత విశిష్ట సంఘటనలతో ఒక గదిలో జరిగేది

ఈ చిత్రం సీతాకోక చిలుకల జీవన చక్రం చూపిస్తుంది
చక్రం

A single complete execution of a periodically repeated phenomenon.

A year constitutes a cycle of the seasons.
cycle, oscillation
१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : चुपचाप एक जगह बैठकर गुप्त या अदृश्य रूप से की जाने वाली कार्रवाई।

उदाहरण : यह सारा चक्र आपका ही चलाया हुआ है।

पर्यायवाची : चक्कर

గుప్తంగా ఉంచిన విషయం

ఈ రహస్యమంతా మీ గురించే నడుస్తోంది
రహస్యం
११. संज्ञा / निर्जीव / स्थान
    संज्ञा / समूह
    संज्ञा / समूहवाचक संज्ञा

अर्थ : योग के अनुसार शरीर में के सात पद्म या विशिष्ट स्थान जो आधुनिक विज्ञान के अनुसार कुछ विशिष्ट जीवन-रक्षिणी गिल्टियों के आस-पास पड़ते हैं।

उदाहरण : मूलाधार, स्वाधिष्ठान, मणिपुर, अनाहत, विशुद्ध, आज्ञा और सहस्रार ये योग के चक्र हैं।

पर्यायवाची : पद्माकर चक्र

యోగానుసారంగా శరీరంలో వున్న ఏడు స్థానాలు,

నాభి, నడుము, వెన్ను, గర్భాశయం, స్వాదిష్టానుచక్రం, త్రికాస్థి, మెదడు మొదలైనవి సహస్ర చక్రాలు
చక్రాలు, ప్రజ్ఞాకార చక్రం
१२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : * एक प्रकार का गोलाकार यांत्रिक उपकरण है जिसके द्वारा पोत को चलाया जाता है।

उदाहरण : व्हील से जलयान के पतवार को नियंत्रित करते हैं।

पर्यायवाची : चक्का, चाक, व्हील

A circular helm to control the rudder of a vessel.

wheel
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।