पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से अवकाश शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

अवकाश   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ अव √काश् (दीप्ति) + घञ् ]

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : वह दिन जिसमें काम पर से अनुपस्थित रहने की स्वीकृति मिली हो।

उदाहरण : घर जाने के लिए मेरी पंद्रह दिन की छुट्टी मंजूर हो गई है।

पर्यायवाची : छुट्टी, रज़ा, रजा

శెలవు కావాలని కోరుట

మీరు ఇంటికి వెళ్ళడానికి పదహైదురోజుల ముందే అనుమతి తీసుకోవాలి.
అంగీకృతి, అనుమతి, అనుమోదనము, ఒప్పుకోలు, రజా, సమ్మతి
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : काम बंद रहने का वह दिन जिसमें नियमित रूप से लोग काम पर उपस्थित नहीं रहते।

उदाहरण : भारत सरकार ने रविवार को छुट्टी घोषित की है।

पर्यायवाची : अंझा, अनध्याय, उकासी, छुट्टी, तातील, रुखसत, रुख़सत, रुख़्सत, रुख्सत

ప్రభుత్వం పండుగరోజులలో ఇచ్చేది

భారతదేశ ప్రభుత్వము ఆదివారమును సెలవు దినముగా ప్రకటించింది.
సెలవు

Leisure time away from work devoted to rest or pleasure.

We get two weeks of vacation every summer.
We took a short holiday in Puerto Rico.
holiday, vacation
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : फालतू या अतिरिक्त समय।

उदाहरण : मेरे पास कहीं आने-जाने के लिए अवकाश ही कहाँ होता है!।

पर्यायवाची : अतिरिक्त समय

४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : वह समय जब कोई काम न हो अथवा खाली समय।

उदाहरण : आप मुझसे फुर्सत में मिलिए।

पर्यायवाची : अनुशय, कार्यावकाश, छुट्टी, फुरसत, फुर्सत, रुखसत, रुख़सत, रुख़्सत, रुख्सत, विराम काल, विश्राम काल, फ़ुरसत, फ़ुर्सत

ఏటువంటి పని లేకుండా ఉండే సమయం.

మీరు నన్ను విరామ సమయంలో కలవండి నేను విరామ సమయంలో సంగీతాన్ని నేర్చుకొంటున్నాను.
తీరిక సమయం, తీరుబాటు సమయం, విరామ సమయం, విశ్రాంతి సమయం, వ్యవధానం సమయం

Time available for ease and relaxation.

His job left him little leisure.
leisure, leisure time
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय

अर्थ : मिनटों, घंटों, वर्षों आदि में नापी जाने वाली दूरी या गति जिससे भूत, वर्तमान आदि का बोध होता है।

उदाहरण : समय किसी का इंतजार नहीं करता।
आप किस ज़माने की बात कर रहे हैं।
वक़्त कैसे बीतता है, कुछ पता ही नहीं चलता।
वह कुछ देर के लिए यहाँ भी आया था।

पर्यायवाची : अनेहा, अमल, अमस, अर्सा, अवसर, आहर, काल, जमाना, ज़माना, दिन, देर, दौर, दौरान, बेला, वक़्त, वक्त, वेला, व्यक्तभुज, श्राम, समय, समा, समाँ, समां

నిమిషాలు,గంటలు గురించి చెప్పబడేది

సమయం ఎవరికోసం వేచిఉండదు
కాలం, గంట, సమయము

An amount of time.

A time period of 30 years.
Hastened the period of time of his recovery.
Picasso's blue period.
period, period of time, time period
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : कोई विशिष्ट समय।

उदाहरण : यहाँ प्रतिवर्ष विजयादशमी के अवसर पर राम लीला का आयोजन होता है।

पर्यायवाची : अवसर, औसर, मौक़ा, मौका

ఏదైన ప్రత్యేకమైన సమయం

ఇక్కడ ప్రతి సంవత్సరం విజయదశమి పర్వదినాన రామ్ లీలలు ఏర్పాటు చేస్తారు.
పర్వదినం

The time of a particular event.

On the occasion of his 60th birthday.
occasion
७. संज्ञा / निर्जीव / स्थान

अर्थ : खाली या रिक्त स्थान।

उदाहरण : वह शून्य में घूर रही थी।

पर्यायवाची : आकाश, उछीर, खाब, रिक्त स्थान, विच्छेद, शून्य, सफर, सफ़र

ఖాళీ ప్రదేశం

అతడు చీకట్లో తిరుగుతుంటాడు.
శూన్యం

An empty area or space.

The huge desert voids.
The emptiness of outer space.
Without their support he'll be ruling in a vacuum.
emptiness, vacancy, vacuum, void
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक प्रकार का छंद।

उदाहरण : यह काव्य रचना अवकाश का एक अच्छा उदाहरण है।

पर्यायवाची : अवकाश छंद

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।