पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से फाल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

फाल   संज्ञा

१. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक सृष्टिनाशक हिन्दू देवता।

उदाहरण : शंकर की पूजा लिंग के रूप में प्रचलित है।

पर्यायवाची : अंड, अंधकारि, अंबरीष, अक्षतवीर्य, अक्षमाली, अघोरनाथ, अण्ड, अनंगरि, अनंगारि, अनर्थनाशी, अन्नपति, अपराधभंजन, अबलाबल, अब्जवाहन, अमृतवपु, अमोघदंड, अमोघदण्ड, अम्बरीष, अयोनि, अयोनिज, अरिंदम, अर्घेश्वर, अस्थिमाली, अहिमाली, आशुतोष, इंदुशेखर, इन्दुशेखर, उग्रधन्वा, उमाकांत, उमाकान्त, उमेश, कपालपाणि, कपाली, कामारि, कालेश, काशीनाथ, कील, कुंड, कुण्ड, कैलाश नाथ, कैलाशनाथ, गंगाधर, गिरिनाथ, गिरीश, गौरीश, चंद्रशेखर, चन्द्रशेखर, जगद्योनि, जटाधारी, जटामाली, तारकेश्वर, त्रिनेत्र, त्रिपुरांतक, त्रिपुरारि, त्रिपुरारी, त्र्यंबक, त्र्यक्ष, त्र्यम्बक, दुष्काल, देवाधिदेव, देवेश्वर, धूम्र, नंदिकेश्वर, नदीधर, नन्दिकेश्वर, नपराजित, नागी, नाभ, नीलग्रीव, पंचमुख, पंचानन, पञ्चमुख, परंजय, पश, पशुपति, पादभुज, पार्श्ववक्त्र, पिनाकपाणि, पिनाकी, पुद्गल, बीजवाहन, भगाली, भव, भवेश, भालचंद्र, भालचन्द्र, भुवनेश, भूतचारी, भूतनाथ, भूतेश, भोला, भोलानाथ, भोलेनाथ, मंगलेश, महाक्रोध, महादेव, महार्णव, महेश, महेश्वर, मृत्युंजय, यमेश्वर, ययातीश्वर, ययी, योगीनाथ, योगीश, राकेश, रुद्र, वरेश्वर, वसुप्रद, विद्वत्, विभु, विरुपाक्ष, विरोचन, विश्वनाथ, वीरेश, वीरेश्वर, वृषभकेतु, वैद्यनाथ, व्योमकेश, शंकर, शंभु, शङ्कर, शम्भु, शशिधर, शशिभूषण, शारंगपाणि, शारंगपानि, शिखंडी, शिखण्डी, शिव, संवत्सर, सतीश, सद्य, सर्पमाली, सर्व, सवर, सुप्रतीक, सुहृद, स्नेहन, हर

త్రిమూర్తులలో మూడు కన్నులుగలవాడు

శంకరుని పూజ లింగరూపంలో ప్రాచుర్యంలో ఉంది
అంబరకేశుడు, అంబరీషుడు, అనిరుద్ధుడు, అపరాజితుడు, అభిరూపుడు, అయోజిజుడు, అసమనేత్రుడు, ఆదిభిక్షువు, ఆబోతురౌతు, ఆర్యానాధుడు, ఇందుమౌళి, ఈశానుడు, ఉగ్రుడు, ఉమాపతి, ఋతంబరుడు, ఋషభధ్వజుడు, ఏకదేవుడు, ఏకపొత్తు, కటంకఠుడు, కపాలి, కామారి, కాలంజరుడు, కాలకంఠుడు, కాలాత్ముడు, కేదారుడు, కొండమల్లయ్య, కొండయల్లుడు, కోకనదుడు, క్రియాకారుడు, గంగాధరుడు, గజరిపువు, గరళకంఠుడు, గిబ్బరౌతు, గిరీషుడు, గోకర్ణకుండలుడు, చండీశుడు, చండుడు, చంద్రకళాధరుడు, చంద్రచూడుడు, చంద్రధరుడు, చంద్రార్థమౌళి, చంద్రిలుడు, చమ్ద్రార్థచూడామణి, చిచ్చరకంటి, చేతనుడు, జంగమయ్య, జటాజూటుడు, జటాధరుడు, జటాధారి, జన్నపుగొంగ, జయంతుడు, జాబిలితాల్పు, జింకతాలుపరి, తోలుదాల్పు, త్రినేత్రుడు, త్రిపురాంతకుడు, దక్షజాపతి, దిగంబరుడు, ద్రువుడు, ధరణీశ్వరుడు, ధూర్థుడు, నటరాజు, నటేశ్వరుడు, నాగభూషణుడు, నాగహారుడు, నింగిసిగ, నిటలాక్షుడు, నియంత, నిరంజనుడు, నీలకంధరుడు, నీలగళుడు, పంచముఖుడు, పంచవదనుడు, పశుపత, పినాకపాణి, పురంధరుడు, పురారి, ఫాలనేత్రుడు, బీజవాహనుడు, బూచులదొర, బూచులరాయుడు, భగాళి, భగుడు, భద్రేశుడు, భస్మాంగుడు, భీషణుడు, భూరి, భృంగీశుడు, భృగువు, భోళాశంకరుడు, మదనారి, మరునిసూడు, మహాకాలుడు, మహాదేవుడు, మహేశ్వరుడు, మారజిత్తు, మిత్తిగొంగ, ముక్కంటి, మూడుకన్నులయ్య, మేరుధాముడు, రాజధరుడు, రాజశేఖరుడు, రుద్రుడు, లయకారుడు, లలాటలోచనుడు, వర్ధనుడు, విషాంతకుడు, శంకరుడు, శశిశేఖరుడు, శివుడు, సదానందుడు, సదాశివుడు, సర్గుడు, సర్వేశ్వరుడు, సాంభశివుడు, సిద్ధయోగి, సుతీర్థుడు, సుప్రతీకుడు, సుబాంధవుడు, సువర్చలుడు, సువర్ణరేతుడు, సువాసుడు, సేనాపతి, సోముడు, స్త్రీదేహార్థుడు, స్వయంభువు, హరుడు, హీరుడు
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : सुपारी के कटे हुए टुकड़े।

उदाहरण : उसने बाजार से सौ ग्राम छालिया मँगाई।

पर्यायवाची : कतरा, छालिया

३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : नौ प्रकार की दैवी परीक्षाओं या दिव्यों में से एक जिसमें लोहे की तपाई हुई फाल अपराधी को चटाते थे।

उदाहरण : गरम फाल से जीभ जलने पर अभियुक्त को दोषी और न जलने पर निर्दोष समझते थे।

४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : कुछ विशिष्ट पौधों या फलों के रेशों से बुना हुआ कपड़ा।

उदाहरण : मध्ययुग में रूई से बुने कपड़ों को भी फाल कहते थे।

५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कट या टूटकर निकला हुआ अथवा कतर या काटकर निकाला हुआ छोटा टुकड़ा।

उदाहरण : अचानक पत्थर का एक कतरा ज़मीन पर गिरा।

पर्यायवाची : कतरा

६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / माप

अर्थ : उतनी दूरी जो एक कदम में तय की जाए।

उदाहरण : मेरा घर यहाँ से लगभग आठ-दस क़दम पर है।

पर्यायवाची : कदम, क़दम, डग, पग

The distance covered by a step.

He stepped off ten paces from the old tree and began to dig.
footstep, pace, step, stride
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / माप

अर्थ : उतनी दूरी या अंतर जो फलांग से तै की जाए।

उदाहरण : गाड़ी को चार फलांग धकेलने के बाद हम थक गए।

पर्यायवाची : फलाँग, फलांग

८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक उपकरण जिससे मिट्टी आदि खोदकर उठाई जाती है।

उदाहरण : किसान फावड़े से गोबर की खाद उठाकर टोकरी में डाल रहा है।

पर्यायवाची : फावड़ा

A kind of pick that is used for digging. Has a flat blade set at right angles to the handle.

mattock
९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / भाग

अर्थ : लोहे आदि का वह फल जो हल के नीचे लगा रहता है और जिससे जमीन खुदती या जुतती है।

उदाहरण : जुताई करते समय बैल के पैर में फाल लग गया।

पर्यायवाची : कुस, कुसी, पवीर, हल का फल

పొలం దున్నడానికి ఉపయోగించే సాధనానికి వుండే పదునైన లోహ పరికరం

దున్నే సమయంలో ఎద్దు కాలిపైన నాగటి కర్రు గుచ్చుకుంది.
నాగటికర్రు

A sharp steel wedge that cuts loose the top layer of soil.

ploughshare, plowshare, share
१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : चलने या दौड़ने में एक जगह से पैर उठाकर दूसरी जगह रखने की क्रिया।

उदाहरण : वह जल्दी घर पहुँचने के लिए लंबे-लंबे डग भर रहा था।

पर्यायवाची : कदम, क़दम, डग, पग

నడుచుటలో, పరిగెత్తుటలో ఒక ప్రదేశము నుండి కాలునుపాదమును మరొక ప్రదేశమునకు పెట్టడంలోవున్న దూరం

అతను త్వరగా ఇంటికెళ్ళడానికి పెద్ద పెద్ద అడుగులు వేసుకుంటు నడుస్తున్నాడు.
అంగ, అడుగు

The act of changing location by raising the foot and setting it down.

He walked with unsteady steps.
step
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक शस्त्र।

उदाहरण : उसने शत्रु पर फरसे से वार किया।

पर्यायवाची : कुठार, कुलिश, परशु, परसा, फरसा, भलुवा

చెట్లను నరకడానికి ఉపయోగపడే ఇనుప సాధనం

అతడు శత్రువుల మీద గొడ్డలితో దాడి చేశాడు.
కుఠాటంకము, కుఠారము, గండ్రగొడ్డలి, గొడ్డలి, చిప్పగొడ్డలి, ద్రుఘణము, సుథితి, స్వధితి

A pike fitted with an ax head.

halberd
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कहीं पहुँचने के लिए उछलने की क्रिया।

उदाहरण : उसने एक ही छलाँग में गेंद पकड़ी।

पर्यायवाची : कुदान, छलाँग, छलांग, फलाँग, फलांग

వేరొక చోటకు ఎగిరే క్రియ.

అతడు కాలువ లోనికి దూకాడు.
గంతు, గెంత్తు, దుముకు, దూకడం, దూకు

A light, self-propelled movement upwards or forwards.

bounce, bound, leap, leaping, saltation, spring
१३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : कृष्ण के बड़े भाई जो रोहिणी के पुत्र थे।

उदाहरण : बलराम शेषनाग के अवतार माने जाते हैं।

पर्यायवाची : अच्युताग्रज, अहीश, एककुंडल, कामपाल, कूटहंता, कूटहन्ता, तालकेतु, तालभृत, तालांक, दाऊ, प्रपाली, प्रियमधु, बकबैरी, बकवैरी, बल, बलदाऊ, बलदेव, बलभद्र, बलराम, मधुप्रिय, यमुनाभिद्, रेवतीरमण, रेवतीश, लांगली, वज्रदेह, संकर्षण, संवर्त्त, सीताधर, सीरी, सौनंदी, सौनन्दी, हलधर

శ్రీకృష్ణుడి అన్నయ్య రోహిణి పుత్రుడు

బలరాముని నీన శేషుని అవతారంగా భావిస్తారు.
బలరాముడు, రేవతీశుడు, వజ్రదేహుడు

Elder brother of Krishna. An incarnation of Vishnu.

balarama
१४. संज्ञा / सजीव / वनस्पति

अर्थ : एक पौधा जिसके डोडों से रुई निकलती है।

उदाहरण : कपास की रुई बहुत ही उपयोगी है।

पर्यायवाची : अपूरणी, कपास, तुंडकेरिका, तुंडकेरी, तुण्डकेरिका, तुण्डकेरी, नंदनवन, पाटद, बदर, वादरा, स्थूला

బట్టల తయారికి ఉపయోగపడే చేట్టు

పత్తిచెట్టు లోని దూది వలన చాలా ఉపయోగాలు ఉన్నాయి.
దూదిచెట్టు, పత్తిచెట్టు

Erect bushy mallow plant or small tree bearing bolls containing seeds with many long hairy fibers.

cotton, cotton plant
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : रमल में पाँसा आदि फेंककर शुभ-अशुभ बताने की क्रिया।

उदाहरण : वह ज्योतिषी के फाल से बहुत प्रभावित हुआ।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।