पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से निकालना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

निकालना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : निकालने या बाहर करने की क्रिया।

उदाहरण : बरसात में पानी का निष्कासन ठीक से नहीं हो पाता है।

पर्यायवाची : निष्काशन, निष्कासन

The act or means of getting rid of something.

disposal, disposition
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / सामाजिक कार्य

अर्थ : किसी को दंड आदि के रूप में किसी स्थान,क्षेत्र आदि से हटाकर बाहर या दूर करने की क्रिया।

उदाहरण : ग़ैर जाति की लड़की से विवाह करने के कारण मंगलू का जाति निष्कासन हुआ।

पर्यायवाची : निर्वासन, निष्काशन, निष्कासन, हटाव

దండనరూపములో ఏదేని ప్రదేశానికి లేక స్థానానికి లేక బయటికి పంపే క్రియ

కులంలేని అమ్మాయిని పెళ్ళి చేసుకున్నందుకు అతనిని ఊరినుండి బహిష్కరించారు.
బహిష్కరించుట, వెలివేయుట, వెల్లగొట్టుట

The act of expelling a person from their native land.

Men in exile dream of hope.
His deportation to a penal colony.
The expatriation of wealthy farmers.
The sentence was one of transportation for life.
deportation, exile, expatriation, transportation

निकालना   क्रिया, तद्भव

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ निष्कासन ] —> पुरानी हिन्दी [ निकासना ]

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : मिली, सटी या लगी हुई चीज़ अलग करना।

उदाहरण : वह मधुमक्खी के छत्ते से शहद निकाल रहा है।

కలిసి ఉన్న లేదా అంటుకొని ఉన్న వస్తువును వేరుచేయడం

అతడు తేనెతుట్టె నుండి తేనెను తీస్తున్నాడు
ఊడబెరుకు, తీయు, పీకు, లాగు
२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : अंदर धँसी हुई चीज़ को बाहर करना।

उदाहरण : नाई ने पैर का काँटा निकाला।

భూమిలోని పైరును కొడలలితో బయటికి తీయడం

కొత్త పైరును కోయడం
కోయు

Remove something concrete, as by lifting, pushing, or taking off, or remove something abstract.

Remove a threat.
Remove a wrapper.
Remove the dirty dishes from the table.
Take the gun from your pocket.
This machine withdraws heat from the environment.
remove, take, take away, withdraw
३. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : किसी वस्तु में पड़ी या गिरी हुई वस्तु बाहर करना या हटाना।

उदाहरण : उसने दूध में पड़ी हुई मक्खी को निकाला।

पर्यायवाची : बाहर करना

లేకుండా చేయడం

సిపాయిలు శత్రువుల తలను తీసివేస్తారు
తీసివేయు, తొలగించు
४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : स्थान, स्वामित्व, अधिकार, पद आदि से अलग करना।

उदाहरण : मालिक ने रहमान को नौकरी से निकाल दिया।

पर्यायवाची : खलाना, दरवाजा दिखाना, बाहर करना

పదవి స్థానం, అధికారం మొదలైన వాటి నుండి పంపింపచేయడం.

యజమాని రెహమాన్ను నౌకరి పని నుండి తీసేశారు.
తీసివేయు
५. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : किसी सीमा के उस पार करना या बाहर करना।

उदाहरण : उसने अपने शराबी भाई को घर से निकाला।

पर्यायवाची : निर्गत करना, बहरियाना, बहिराना, बाहर करना, बाहर का रास्ता दिखाना

వెలివేయడం.

అతను తన తాగుబోతు అన్నను ఇంటి నుండి వెళ్లగొట్టాడు.
పంపు, వెళ్లగొట్టు
६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : अन्दर से कोई सामान आदि बाहर करना या लाना।

उदाहरण : मनीष ने बटलोई से भात निकाला।

पर्यायवाची : काढ़ना

ఏవైన పాత్రల్లో నుండి వస్తువులు లేదా పదార్థాలను పైకి తెచ్చు క్రియ.

మనీష దబరా నుండి అన్నం బయటకుతీసింది.
బయటకుతీయు, వెలుపలకుతెచ్చు

Bring, take, or pull out of a container or from under a cover.

Draw a weapon.
Pull out a gun.
The mugger pulled a knife on his victim.
draw, get out, pull, pull out, take out
७. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी कार्य या पद पर नियुक्त व्यक्ति को उसके पद या कार्य से अलग करना।

उदाहरण : व्यवस्थापक ने कुछ भ्रष्ट कर्मचारियों को उनके पद से हटाया।

पर्यायवाची : बरख़ास्त करना, बरखास्त करना, बाहर करना, हटाना

ఒక స్థానం నుండి తప్పుకోవడం

వ్యవస్థాపకంలో కొందరు అధికారులు వారి పదవి నుండి తొలగిపోతారు
తొలగిపోవు, వైదొలగు

Remove from a position or an office.

remove
८. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : व्यर्थ जानकर बाहर करना।

उदाहरण : दीवाली से पूर्व ही मैंने घर की सारी रद्दी निकाली।

చెత్తను దూరంగా వేయడం

దివాళీ రోజు మా ఇంట్లోని చెత్తను బయటపడేశాను
పడేయు, పారేయు, విసిరేయు

Remove unwanted substances from, such as feathers or pits.

Clean the turkey.
clean, pick
९. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / निर्माणसूचक

अर्थ : जारी करना या उपलब्ध कराना।

उदाहरण : सरकार ने नया डाक टिकट निकाला है।
सरकार ने आतंकवादियों की एक सूची निकाली है।

पर्यायवाची : चलाना, जारी करना, लान्च करना, लॉन्च करना

ప్రభుత్వం యొక్క సిఫారసులను తెలియజేయడం.

ప్రభుత్వం కొత్త తపాలా బిళ్లను జారీ చేసింది.
జారీ చేయు
१०. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : पास करना।

उदाहरण : मैं तीन पेपर तो निकाल लूँगा पर चौथे के बारे में कह नहीं सकता।

పరీక్షలు తప్పకుండా ఉండటం

నేను మూడు పేపర్లలో ఉత్తీర్ణుడవుతాను కాని నాలుగవ పేపర్ గురించి చెప్పలేను
ఉత్తీర్ణుడవు, జయుడవు, విజయవంతుడవు, విజయుడవు

Go successfully through a test or a selection process.

She passed the new Jersey Bar Exam and can practice law now.
make it, pass
११. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : सिलाई, बुनाई के टाँके अलग करना।

उदाहरण : सीमा सलवार की सिलाई उधेड़ रही है।

पर्यायवाची : उकासना, उकुसना, उघाड़ना, उघारना, उघेलना, उधेड़ना, खोलना

కుట్టిన, అల్లిన వాటిని వేరుచేయటం

సీమ పంజాబి డ్రస్ కుట్లు విప్పుతున్నది
కుట్లువిప్పు

Become or cause to become undone by separating the fibers or threads of.

Unravel the thread.
unknot, unpick, unravel, unscramble, untangle
१२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / निर्माणसूचक

अर्थ : कोई ऐसी नयी वस्तु तैयार करना या नई बात ढूँढ़ निकालना जो पहले किसी को मालूम न रही हो।

उदाहरण : एडीसन ने बिजली का आविष्कार किया।
आज-कल के वैज्ञानिक नित्य नये यंत्र या सिद्धांत निकालते रहते हैं।

पर्यायवाची : आविष्कार करना, आविष्कृत करना, ईज़ाद करना, ईजाद करना

ఎవరికి తెలియని క్రొత్త వస్తువు లేక క్రొత్త మాటను కనుగొనుట లేక వెలికితీయుట.

టాటా ఒక కొత్త కారును ఆవిష్కరించారు.
ఆవిష్కరించు, విస్తరింపచేయు, విస్తారించు, వ్యాపింపచేయు

Come up with (an idea, plan, explanation, theory, or principle) after a mental effort.

Excogitate a way to measure the speed of light.
contrive, devise, excogitate, forge, formulate, invent
१३. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : मूल्य लेकर किसी को कुछ देना।

उदाहरण : आज मैंने पाँच सौ रुपये का ही सामान बेचा।

पर्यायवाची : उठाना, बेंचना, बेचना, विक्रय करना

వెల కట్టి విక్రయించడం

ఈ రోజు నేను ఐదు వందల రూపాయల వస్తువులను అమ్మాను.
అమ్ము

Exchange or deliver for money or its equivalent.

He sold his house in January.
She sells her body to survive and support her drug habit.
sell
१४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : पहनी हुई वस्तु को अलग करना।

उदाहरण : बच्चे ने स्नान करने के लिए अपने कपड़े उतारे।

पर्यायवाची : उतारना, खोलना

వదలడం

పిల్లాడు స్నానం చేయడం కోసం తన బట్ట విప్పాడు
తీయు, విప్పు

Remove (someone's or one's own) clothes.

The nurse quickly undressed the accident victim.
She divested herself of her outdoor clothes.
He disinvested himself of his garments.
disinvest, divest, strip, undress
१५. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी ओर को या आगे की ओर बढ़ाना।

उदाहरण : राजमिस्त्री ने मकान का छज्जा गली तक निकाला।

ఏ వైపుకి లేదా ముందుకు సాగుట

రాజమిస్త్రి ఇంటిచూరు వీధి వరకు వ్యాపించి వుంది.
విస్తరించడం, వ్యాపించడం, వ్యాప్తించడం
१६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / परिवर्तनसूचक

अर्थ : उस स्थान पर न रहने देना या दूर करना।

उदाहरण : किसी ने मेरा नाम मतदाता सूची से हटा दिया है।

पर्यायवाची : अलग करना, अहुटाना, उड़ाना, डिलीट करना, दूर करना, मिटाना, हटाना

ఒక ప్రదేశంలో లేకుండా చేయడం లేదా దూరం చేయడం

ఎవరో నా పేరును ఓటర్ల జాబితానుండి తొలగించారు
తీసివేయు, తీసేయు, తొలగించు, దూరంచేయు

Remove or force out from a position.

The dentist dislodged the piece of food that had been stuck under my gums.
He finally could free the legs of the earthquake victim who was buried in the rubble.
dislodge, free
१७. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : बहुत सी वस्तुओं में से कुछ मनपसंद वस्तुएँ अलग करना।

उदाहरण : कपड़े की दुकान से अपने लिए मैंने दस साड़ियाँ चुनी।

पर्यायवाची : चयन करना, चुनना, चुनाव करना, छाँटना, पसंद करना, पसन्द करना

నచ్చిన వాటిని తీసుకోవడం

బట్టల దుకాణంలో నుండి నాకోసం నేను పది చీరలు ఎంచుకొన్నాను.
ఎంచుకొను, ఎన్నుకొను

Pick out, select, or choose from a number of alternatives.

Take any one of these cards.
Choose a good husband for your daughter.
She selected a pair of shoes from among the dozen the salesgirl had shown her.
choose, pick out, select, take
१८. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / संप्रेषणसूचक

अर्थ : बात आदि की शुरुआत करना।

उदाहरण : बात-बात में उसने मनोज की शादी की बात उठाई।
मंत्रीजी ने सदन की बैठक में घोटाले का मुद्दा उठाया।

पर्यायवाची : आरंभ करना, आरम्भ करना, उठाना, चलाना, छेड़ना, शुरू करना

పదే పదే ఒకే మాట చెప్పడం

మాటి_మాటికి అతను మనోజ్ పెళ్లి మాటే ఎత్తుతున్నాడు
ఎత్తు, మాట్లాడు

Take the first step or steps in carrying out an action.

We began working at dawn.
Who will start?.
Get working as soon as the sun rises!.
The first tourists began to arrive in Cambodia.
He began early in the day.
Let's get down to work now.
begin, commence, get, get down, set about, set out, start, start out
१९. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी के आगे बढ़ा ले जाना।

उदाहरण : ड्राइवर ने कार ट्रक से आगे निकाली।

पर्यायवाची : उकतारना, पार कराना, बढ़ाना

ఒక చోట నుండి మరొక చోటికి చేరడానికి వెళ్లాడు.

డ్రైవరు కారు ట్రక్కు కంటే ముందు బయలుదేరింది.
బయలుదేరు

Travel past.

The sports car passed all the trucks.
overhaul, overtake, pass
२०. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / गतिसूचक

अर्थ : कहीं से होकर चलाना या ले जाना।

उदाहरण : इस वर्ष झाकियाँ मुख्य मार्ग से होकर निकाली गईं।
ताऊजी ने अपने इकलौते बेटे की बारात बड़ी धूम-धाम से निकाली।

ఎక్కడో ఉన్న వాళ్ళు మరో చోటికి పోవడం

ఈ సంవత్సరం శఖటాలు ముఖ్య మార్గం గుండా వెళ్ళాయి
వెళ్ళు
२१. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : निर्वाह करना या व्यतीत करना।

उदाहरण : उसने अपना बचपन बहुत गरीबी में बिताया।

पर्यायवाची : काटना, गुज़ारना, गुजारना, निर्वाह करना, बिताना, व्यतीत करना

కాలవ్యవధి తీసుకోవడం.

అతను తన బాల్యంలో చాలా బీదతనంతో గడిపాడు.
గడుపు
२२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : निस्तार या उद्धार करना।

उदाहरण : उसने मुझे इस मुसीबत से निकाला।

पर्यायवाची : उगारना, उद्धार करना, उद्धारना, उधारना, उबारना

దాచిపెట్టిన దాన్ని పైకితీయుట

నువ్వు నన్ను ఈ కష్టం నుండి బయటపడేయాలి.
బయటికి వేయు, బయటికితీయు
२३. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : रकम जिम्मे ठहराना या किसी पर ऋण या देना निश्चित करना।

उदाहरण : महाजन ने हज़ार रुपए सूद निकाले।

వడ్డిని స్వీకరించడం

వడ్డి వ్యాపారి వెయ్యి రూపాయలు వడ్డి తీసుకున్నాడు
తీసుకొను, పుచ్చుకొను
२४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : ढूँढ़कर सामने रखना।

उदाहरण : पुलिस ने चोर के घर से चोरी के माल निकाले।

पर्यायवाची : ढूँढ निकालना, ढूंढ निकालना, बरामद करना

వెదికిపెట్టుట

పోలీసు దొంగ ఇంట్లోని దొంగ సొమ్మును వెలికితీశాడు
బయటపెట్టు, వెలికితీయు
२५. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : रेखा के समान दूर तक जाने वाली वस्तु का निर्माण करना।

उदाहरण : सरकार ने इस बाँध से एक और नई नहर निकाली।

విడిచిపెట్టు

ప్రభుత్వం ఈ ఆనకట్ట నుండి ఇంకొక కొత్త కాలువ వదిలింది.
వదిలివేయు
२६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : ध्यान में लाना विशेषकर उपयोग करने के लिए।

उदाहरण : उसने महँगाई से बचने के लिए एक नई तरकीब निकाली है।

ఉపయోగార్ధమై ఏ పనినైనా ప్రారంభించడం

అతడు అధిక ధర నుండి రక్షించడానికై ఒక కొత్త వ్యవస్థను అమలులోకి తెచ్చాడు
అనుసరించేలాచేయు, అమలులోకితెచ్చు, ఆరంభించు, కొనసాగించు, నడిచేలాచేయు
२७. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी वस्तु का अपने में से कुछ बाहर फेंकना।

उदाहरण : यह गाड़ी बहुत धुआँ छोड़ती है।

पर्यायवाची : छोड़ना, देना

వెలువడటం

ఆ బండి ఎక్కువ పొగను వదులుతోంది
వదులు, విడుచు
२८. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : कोई मान आदि प्राप्त करने के लिए गणन आदि करना।

उदाहरण : आप इन संख्याओं का औसत निकालिए।

దేనినైనా లెక్కపెట్టి గణనలను కనుక్కోవడం

మీరు ఈ సంఖ్యల యొక్క సగటు పరిష్కరించండి.
పరిష్కరించు

Establish after a calculation, investigation, experiment, survey, or study.

Find the product of two numbers.
The physicist who found the elusive particle won the Nobel Prize.
ascertain, determine, find, find out
२९. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : किसी वस्तु में से कोई ऐसी दूसरी वस्तु किसी युक्ति से अलग या दूर करना जो उसमें मिली हुई या व्याप्त हो।

उदाहरण : तेली तिलहनों से तेल निकालता है।

३०. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : कहीं रखी हुई अपनी कोई चीज या उसका कुछ अंश वहाँ से लेकर अपने अधिकार या हाथ में करना।

उदाहरण : मैंने कल ही बैंक से पाँच हज़ार रुपए निकाले।

३१. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : कुएँ, पात्र आदि से पानी या किसी तरल पदार्थ को बाहर लाना या करना।

उदाहरण : सीमा कुएँ से पानी निकाल रही है।

पर्यायवाची : खींचना

३२. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : बैंक से पैसे निकालना।

उदाहरण : किसी ने मेरे केनरा बैंक के खाते से पैसे निकाल लिए।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।