पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से आदित्य शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

आदित्य   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ अदिति + ण्य ]

१. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : हिन्दू धर्मग्रंथों में वर्णित एक देवता।

उदाहरण : वेदों में भी सूर्यदेव की पूजा का विधान है।

पर्यायवाची : अंशुमान, अंशुमाली, अधिरथी, अरविंदबंधु, अरविन्दबन्धु, अर्क, अर्जमा, अर्णव, अर्यमा, अर्य्यमा, अविनीश, अह, अहस्पति, आदिदेव, कालेश, कुवम, केश, खगपति, गभस्ति, गभस्तिपाणि, गभस्तिहस्त, गविष्ठ, गोकर, चक्रबंधु, चक्रबन्धु, चक्रबांधव, चक्रबान्धव, चित्रभानु, जगत्साक्षी, ज्वालमाली, तरणि, तीक्ष्णरश्मि, तीक्ष्णांशु, तुंगीश, त्रयीतन, त्रयीमय, त्विषामीश, दनमणि, दिनकर, दिनमणि, दिवसकर, दिवसकृत, दिवसनाथ, दिवसभर्ता, दिवसमणि, दिवसेश, दिवसेश्वर, दिवस्पति, दिवामणि, दिवावसु, दिव्यांशु, दीप्तकिरण, दुड़ियंद, द्यु-पति, द्यु-मणि, द्युपति, द्युम्न, नभश्चक्षु, नभस्मय, पचत, पद्मगर्भ, प्रजादार, प्रजाध्यक्ष, भट्टारक, भानु, भास्कर, भूताक्ष, मरीची, मार्तंड, मार्तण्ड, मिहिर, यमसू, वरेय, वृषाकपि, वेदवादन, वेदात्मा, वेदोदय, वेध, वेधा, सहस्रकिरण, सहस्रगु, सावित्र, सूर्य, सूर्य देव, सूर्य देवता, सूर्यदेव, हेमकर, हेममाली

భూమిపైన పగలు వెలుగును పంచే నక్షత్రం.

వేదాలలో కూడా సూర్యదేవుని పూజా విధానం వుంది.
అంబరీషుడు, అరుణసారథి, భానుడు, రవి, సూర్యదేవుడు, సూర్యూడు

An important god of later Hinduism. The sun god or the sun itself worshipped as the source of warmth and light.

surya
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : हमारे सौर जगत का वह सबसे बड़ा और ज्वलंत तारा जिससे सब ग्रहों को गर्मी और प्रकाश मिलता है।

उदाहरण : सूर्य सौर ऊर्जा का एक बहुत बड़ा स्रोत है।
पूर्व से सूर्य को आते देख तिमिर दुम दबाकर भागने लगा।

पर्यायवाची : अंबु तस्कर, अंबुतस्कर, अंशुमान, अंशुमाली, अग, अदित, अनड्वान्, अफताब, अफ़ताब, अब्जबाँधव, अब्जबांधव, अब्जहस्त, अयुग्मवाह, अरणि, अरणी, अरुण, अरुणसारथी, अरुन, अर्क, अवबोधक, अवि, अविनीश, आफताब, आफ़ताब, कालेश, केश, खगपति, गभस्ति, गभस्तिपाणि, गभस्तिहस्त, गविष्ठ, गोकर, चक्रबंधु, चक्रबन्धु, चक्रबांधव, चक्रबान्धव, चित्रभानु, जगत्साक्षी, तपस, तपु, तमोहपह, तिग्मगर, तिमिररिपु, तिमिरहर, तिमिरारि, तीक्ष्णरश्मि, तीक्ष्णांशु, तुंगीश, त्रयीतन, त्रयीमय, दिनअर, दिनकर, दिनेश, दिवसकर, दिवसकृत, दिवसनाथ, दिवसभर्ता, दिवसेश, दिवसेश्वर, दिवस्पति, दिवाकर, दिवामणि, दिवावसु, दिव्यांशु, दीप्तकिरण, दीप्तांशु, द्युपति, द्युम्न, धरुण, ध्वांतशत्रु, ध्वांताराति, ध्वान्तशत्रु, ध्वान्ताराति, नभश्चक्षु, नभश्चर, नभस्मय, नभोमणि, निर्मुट, पद्मगर्भ, पद्मबंधु, पद्मबन्धु, पद्मिनीकांत, पद्मिनीकान्त, पद्मिनीवल्लभ, पद्मिनीश, पर्परीक, पुष्कर, प्रभाकर, भानु, भास्कर, भूताक्ष, मरीची, मार्तंड, मार्तण्ड, मिहिर, यमसू, रवि, वरेय, विश्वप्रकाशक, विश्वप्स, विहंग, विहग, वेद, वेदात्मा, शीघ्रग, सविता, सहस्रकिरण, सहस्रगु, सूरज, सूर्य, स्वप्ननंशन, हृषु

పగటిపూట వెలుగును ఇచ్చే గ్రహం

తూర్పు నుండి సూర్యుడు ఉదయించిన వెంటనే చీకట్లు పారిపోయాయి
అంబరీషుడు, అరుణుడు, అశిరుడు, ఆదిత్యుడు, ఇనుడు, ఉద్భటుడు, ఉషపుడు, ఉష్ణకరుడు, ఎండదొర, ఎండఱేడు, కమలధరుడు, కలువదొంగ, కలువలదాయ, కాలచక్రుడు, కిరణమాలి, ఖగుడు, గగనమణి, గోపతి, చిత్రభానుడు, చిత్రరథుడు, జగము చుట్టం, జగముకన్ను, జ్యోతి, తపనుడు, తపువు, తమ్మిదొర, తామరచెలి, తామరవిందు, తిమిర రిపుడు, తిమిరారి, దినకరుడు, దిననాధుడు, దినమణి, దినమయూఖుడు, దినరత్నం, దినేంద్రుడు, దినేశుడు, దినేశ్వరుడు, దినేషుడు, దివసకరుడు, దివాకరుడు, ధన్వంతరి, ధామనిధి, నెలజోడు, పగటివేల్పు, పద్మబాంధవుడు, ప్రత్యూషుడు, ప్రభాకరుడు, భానుడు, భువుడు, మార్తాండుడు, మింటితెరువరి, మింటిమానికం, రవి, లోకబాంధవుడు, విశ్వకర్ముడు, విహంగముడు, వెలుగుదొర, వెలుగుఱేడు, శూరుడు, సవిత, సీరకుడు, సూతుడు, సూరి, సూరుడు, సూర్యుడు, సెకవెలుగు, సోమబంధువు, హరితహరి

The star that is the source of light and heat for the planets in the solar system.

The sun contains 99.85% of the mass in the solar system.
The Earth revolves around the Sun.
sun
३. संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक देवता जो स्वर्ग तथा देवताओं के अधिपति माने जाते हैं।

उदाहरण : वेदों में इंद्र की आराधना का उल्लेख है।

पर्यायवाची : अचलधृष, अदित, अनंतदृष्टि, अनन्तदृष्टि, अनेकलोचन, अप्सरेश, अमर-राज, अमरनाथ, अमरपति, अमरप्रभु, अमरराज, अमरवर, अमराधिप, अमरेश, अमरेश्वर, अरब, अर्, अर्वण, अलकेश, इंद, इंदर, इंदु, इंद्र, इंद्रदेव, इन्द, इन्दर, इन्दु, इन्द्र, इन्द्रदेव, खदिर, जंभारि, तुरासाह, त्रिदशपति, त्रिदशाधिप, त्रिदशेश्वर, त्रिदिवाधीश, दानवारि, दिव-राज, दिवक्ष, दिवराज, देवराज, देवेंद्र, देवेन्द्र, देवेश, दैत्यदानवमर्दन, दैत्यारि, दौल्मि, द्युपति, पचत, पविधर, पाकशासन, पाकहंता, पाकहन्ता, पाकारि, पुरंदर, पुरन्दर, पूतक्रतु, पौलोम, बिड़ौजा, मघवान, मदनपति, महेंद्र, महेन्द्र, मेघपति, यामनेमि, युयुधान, रंभापति, रम्भापति, वज्रधर, वरेंद्र, वरेन्द्र, वलसूदन, वलहंता, वलहन्ता, वलहिष, विजयंत, विवुधेश, विश्वभुज, वृत्रनाशन, वृत्रवैरी, वृत्रहा, वृत्रारि, वृषण, वृषाकपि, वृष्णि, वेत्रहा, शंबरारि, शक्र, शचींद्र, शचीन्द्र, शम्बरारि, शाक्वर, शिखी, श्वेतवह, श्वेतवाह, सहस्रचक्षु, सहस्रनेत्र, सुरकेतु, सुरनाथ, सुरनायक, सुरनाह, सुरपति, सुरभानु, सुरेंद्र, सुरेन्द्र, सुरेश, स्वर्पति

దేవతలకు అధిపతి

వేదాలలో ఇంద్రుడిని ఆరాధించినట్లు రాయబడింది
దేవేంద్రుడు
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक प्रकार के वैदिक देवता।

उदाहरण : वेदों में वसुओं की संख्या आठ बताई गई है।

पर्यायवाची : वसु, सावित्र

A deity worshipped by the Hindus.

hindu deity
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : भगवान विष्णु का एक अवतार जो राजा बलि को छलने के लिए हुआ था।

उदाहरण : वामन ने राजा बलि से तीन पग भूमि दान में माँगी।

पर्यायवाची : अदित, इंद्रानुज, इन्द्रानुज, दिवस्पृश, वामन, वामनावतार

భగవంతుడైన విష్ణువు యొక్క ఒక అవతారం

వామనుడు బలిచక్రవర్తి నుండి మూడడుగుల భూమిని దానంగా అడిగాడు.
వామనావతారం

The manifestation of a Hindu deity (especially Vishnu) in human or superhuman or animal form.

Some Hindus consider Krishna to be an avatar of the god Vishnu.
avatar
६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव
    संज्ञा / समूह

अर्थ : अदिति के पुत्र।

उदाहरण : आदित्यों की संख्या अलग-अलग पुस्तकों में अलग-अलग बतायी गई हैं।

७. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : स्वर्ग आदि में रहने वाले वे अमर प्राणी जो पूज्य माने जाते हैं।

उदाहरण : इस मंदिर में कई देवताओं की मूर्तियाँ स्थापित हैं।

पर्यायवाची : अंबरौका, अदित, अनलमुख, अमर, अमानुष, अमृततप, अमृतबंधु, अमृतबन्धु, अमृताशन, असुरारि, आकाशचारी, आदितेय, ऋभु, गीर्वाण, त्रिदश, त्रिदिवेश, त्रिदिवौकस, दनुजारि, दिवौका, देव, देवक, देवता, दैत्यारि, दैवत, द्युनिवास, द्युनिवासी, नभश्चर, भट्टारक, भूतकृत, मधुप, विवुध, विश्वप्स, वृंदारक, सुचिरायु, सुर

అమృతం త్రాగి అమరులై స్వర్గంలో ఉంటూ పూజలందుకునేవారు

ఈ మందిరంలో అనేక దేవతల విగ్రహాలను స్థాపించారు
అజరుడు, అమర్త్యుడు, అమృతపుడు, అమృతబంధు, అమృతాశి, అసురారి, ఖచరుడు, డేవర, దనుజారి, దివిజుడు, దేవుడు, పూజితుడు, సురుడు

Any supernatural being worshipped as controlling some part of the world or some aspect of life or who is the personification of a force.

deity, divinity, god, immortal
८. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक प्रकार के देवता।

उदाहरण : भागवत पुराण के अनुसार बारह आदित्य हैं।

९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : बारह मात्राओं का एक छंद।

उदाहरण : यह कविता आदित्य का एक अच्छा उदाहरण है।

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
१०. संज्ञा / सजीव / वनस्पति

अर्थ : एक बहुवर्षीय पौधा।

उदाहरण : मदार का दूध आंखों के लिए हानिकारक होता है।

पर्यायवाची : अकौआ, अकौड़ा, अकौवन, अकौवा, अर्कदल, अर्कपर्ण, अर्जमा, अर्यमा, अर्य्यमा, अवरव्रत, अवि, आँकड़ा, आंकड़ा, आक, आकड़ा, आस्फोट, चित्रभानु, तपन, तपनच्छद, तरणि, त्विषामीश, दिवसकर, दिवावसु, दीप्तकिरण, दीप्तांशु, दोहली, द्यु-मणि, द्युतिमणि, नकुच, निदाघकर, पयोधर, बहुक, मंदार, मदार, मन्दार, मार्तंड, मार्तण्ड, रविप्रिय, रुद्र, वसुक, शीतपुष्पक, शुकफल, शुक्लफल

వినాయకుడికి ఇష్టంగా పెట్టె పూలు యొక్క చెట్టు

జిల్లేడు పాలు కంటిలో పడితే హానికరం
జిల్లేడు

Any of various shrubs or shrubby trees of the genus Erythrina having trifoliate leaves and racemes of scarlet to coral red flowers and black seeds. Cultivated as an ornamental.

coral tree, erythrina
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।